Πέντε κεντρώοι υποψήφιοι και ένας κεντροαριστερός για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Τι μέλλει γενέσθαι

• Γρά­φει ο Βασί­λης Τακτικός

Στο δρό­μο για τις εσω­κομ­μα­τι­κές εκλο­γές του ΠΑΣΟΚ είναι σημα­ντι­κό να δού­με ποιά είναι η μεγά­λη εικό­να και πιο είναι το δια­κύ­βευ­μα που θα απα­ντη­θεί στις  κάλ­πες σε σχέ­ση με τον πολι­τι­κό προ­σα­να­το­λι­σμό της παρά­τα­ξης. Το ερώ­τη­μα είναι τι  και­νούρ­γιο κομί­ζει ο κάθε υπο­ψή­φιος ως αρχη­γός του κόμματος.

Μέχρι τώρα το μεγα­λύ­τε­ρο μέρος του δια­λό­γου ανα­λώ­νε­ται στο ποιος  είναι πρω­θυ­πουρ­γή­σι­μος,  ποιος θα   κάνει ξανά μεγά­λο και κυβερ­νη­τι­κό το ΠΑΣΟΚ, με  βάσει τις ιδιαί­τε­ρες ικα­νό­τη­τες που έχει ανα­πτύ­ξει.  Άλλοι προ­βάλ­λουν το κομ­μα­τι­κό τους πατριω­τι­σμό. Δευ­τε­ρευό­ντως μπαί­νει το ζήτη­μα της εσω­τε­ρι­κής οργα­νω­τι­κής δημο­κρα­τί­ας και συμ­με­το­χής  των  μελών  στη λει­τουρ­γία του κόμ­μα­τος που είναι κοι­νό σημείο κρι­τι­κής  όλων των υπο­ψη­φί­ων προς τον Νίκο Ανδρου­λά­κη. Ο που Αφο­ρά τον συγκε­ντρω­τι­σμό και  το κλει­στό κόμ­μα  το οποίο λει­τούρ­γη­σε απο­τρε­πτι­κά στη διεύ­ρυν­ση στην προ­ε­δρι­κή του θητεία, στε­ρώ­ντας ζωντά­νια απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα.  Η πλειο­νό­τη­τα των εμπλε­κο­μέ­νων συμ­φω­νεί  ότι πραγ­μα­τι­κά δεν αξιο­ποι­ή­θη­κε η ευνοϊ­κή  συγκυ­ρία  της καθί­ζη­σης του ΣΥΡΙΖΑ από το 2019   για τον επα­να­πα­τρι­σμό των ψηφο­φό­ρων του πάλε ΠΑΣΟΚ.

Και αυτό το ζήτη­μα του επα­να­πα­τρι­σμού ψηφο­φό­ρων  δεν είναι ζήτη­μα πολι­τι­κών δεξιο­τή­των του προ­έ­δρου αλλά κυρί­ως ζήτη­μα πολι­τι­κού προ­σα­να­το­λι­σμού και ιδε­ο­λο­γι­κής κατεύ­θυν­σης όλου του κόμ­μα­τος.  Παρά­δειγ­μα, η περί­ο­δος του Ευάγ­γε­λου Βενι­ζέ­λου που είχε εξαι­ρε­τι­κές πολι­τι­κές δεξιό­τη­τες και ήταν προ­φα­νώς  πρω­θυ­πουρ­γή­σι­μος  και όχι  μόνο δεν πέτυ­χε ν΄ανατάξει το κόμ­μα αλλά οδή­γη­σε το ΠΑΣΟΚ στον πάτο πριν απο­χω­ρί­σει από την ηγε­σία, προ­φα­νώς επει­δή οι πολι­τι­κές και ιδε­ο­λο­γι­κές του επι­λο­γές ήταν ανα­ντί­στοι­χες με το χώρο..

Στην πορεία έγι­νε σαφές ότι αυτές οι πολι­τι­κές   ήταν κεντρώ­ες φιλε­λεύ­θε­ρες  σε πλή­ρη αντί­θε­ση  από κεί­νες της πλειο­ψη­φι­κής  κεντρο­α­ρι­στε­ρής βάσης του ΠΑΣΟΚ.   Ενδε­χο­μέ­νως Ε. Βενι­ζέ­λος με τις αναμ­φι­σβή­τη­τες πολι­τι­κές του δεξιό­τη­τες εάν, ήταν ηγέ­της της νέας Δημο­κρα­τί­ας θα τα πήγαι­νε πολύ καλύ­τε­ρα για­τί θα εκπρο­σω­πού­σε το φυσι­κό του χώρο της Κεντρο­δε­ξιάς.  Έτσι αυτό που κλη­ρο­δό­τη­σε η ηγε­σία του στο ΠΑΣΟΚ από 2012 και μετά είναι η απο­ξέ­νω­ση από την κεντρο­α­ρι­στε­ρή του βάση. Υπό αυτές τις συν­θή­κες  δια­μορ­φώ­θη­καν οργα­νω­τι­κά τα στε­λέ­χη του εκπαι­δεύ­τη­καν  και διεκ­δι­κούν σήμε­ρα την εσω­κομ­μα­τι­κή εξου­σία είναι κατ ουσί­αν κεντρώ­οι  πολι­τι­κοί οι οποί­οι  δεν μπο­ρούν να ανα­τά­ξουν ένα κόμ­μα που ο χώρος του είναι στην κεντροαριστερά.

 Αυτή η πορεία και  εξέ­λι­ξη μετά το 2012 απέ­δει­ξε ότι το δια­κύ­βευ­μα για το χώρο της κεντρο­α­ρι­στε­ράς δεν είναι μόνο εξου­σία για την εξου­σία, δεν είναι απλά η ικα­νό­τη­τα στη δια­χεί­ρι­ση αλλά η σχέ­ση με την κοι­νω­νία, το πρό­ταγ­μα της Κοι­νω­νι­κής δικαιο­σύ­νης την μεί­ω­ση των ανι­σο­τή­των και την αντι­με­τώ­πι­ση της φτώ­χειας. Απε­μπο­λώ­ντας στην πρά­ξη όλα αυτά συρι­κνώ­θη­κε και χάνο­ντας το τέλος την πρό­σβα­ση στην εξου­σία ακό­μη περισσότερο.

Οι σημε­ρι­νοί υπο­ψή­φιοι για την ηγε­σία Ανδρου­λά­κης, Γερου­λά­νος, Κατρί­νης Γιαν­να­κο­πού­λου είναι προ­ϊ­όν αυτής της προ­βλη­μα­τι­κής περιό­δου για το ΠΑΣΟΚ ενώ, η Δια­μα­ντο­πού­λου  έχει τη δική της πορεία εκτός κόμ­μα­τος την τελευ­ταία δεκα­ε­τία και ανή­κει στη νέο­φι­λε­λεύ­θε­ρη Ευρω­παι­κή ¨”σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία” και διά­φο­ρες ελίτ. Όλοι αυτοί αδυ­να­τούν να εκφρά­σουν την κεντρο­α­ρι­στε­ρή βάση του χώρου καθώς και το μεγά­λο και Κυβερ­νών  ΠΑΣΟΚ το οποίο προ­βάλ­λουν και  επι­κα­λού­νται. Για­τί το μεγά­λο και Κυβερ­νη­τι­κό ΠΑΣΟΚ απαι­τεί διεύ­ρυν­ση προς τα τη κεντρο­α­ρι­στε­ρά. Οι όποιες ικα­νό­τη­τες έχουν οι διεκ­δι­κη­τές να παρου­σιά­σουν, εξα­ντλού­νται στον περιο­ρι­σμέ­νο χώρο κέντρου ένα χώρο που διεκ­δι­κεί παράλ­λη­λα ο Μητσο­τά­κης. Οι πολι­τι­κές αυτές είναι σύμ­φω­νες με τις ελίτ των Βρυ­ξε­λών όχι όμως με τις ανά­γκες της κοι­νω­νί­ας. Μέσα σε αυτό πολι­τι­κό πλαί­σιο κάθε προ­βε­βλη­μέ­νο πρό­σω­πο ικα­νό στην επι­κοι­νω­νία και τις κατάλ­λη­λες δια­συν­δέ­σεις μπο­ρεί να διεκ­δι­κή­σει την ηγε­σία θα πρέ­πει όμως να έχει απή­χη­ση και εκτός των σημε­ρι­νών τει­χών του ΠΑΣΟΚ, στην ευρύ­τε­ρη κεντρο­α­ρι­στε­ρά. Δεν θα ξανα­πά­ει ο λαός στο ΠΑΣΟΚ αν  πρώ­τα δεν πάει το ΠΑΣΟΚ στη ευρύ­τε­ρη  λαϊ­κή βάση.

Από τους 6 υπο­ψη­φί­ους για την ηγε­σία μόνο ο Χάρης Δού­κας έχει απή­χη­ση στην ευρύ­τε­ρη κεντρο­α­ρι­στε­ρά και το απο­δει­κνύ­ει με το παρά­δειγ­μά του στο Δήμο Αθη­ναί­ων ως εκλεγ­μέ­νος Δήμαρ­χος. Αυτόν φοβά­ται μόνον η Νέα Δημο­κρα­τία και συγκε­ντρώ­νει πάνω του όλα τα πυρά της. ο Χάρης Δού­κας ξεφεύ­γει από αυτή την κατη­γο­ρία της πολι­τι­κής «ορθό­τη­τας» και απευ­θύ­νε­ται στην   ευρύ­τε­ρη κεντρο­α­ρι­στε­ρή βάση του ΠΑΣΟΚ. 

Ας δού­με τα ιδιαί­τε­ρα χαρα­κτη­ρι­στι­κά των υπο­ψη­φί­ων για την ηγε­σία του ΠΑΣΟΚ που ανα­δει­κνύ­ο­νται μέσα από τη ν διεκ­δί­κη­ση της ηγεσίας.

Νίκος Ανδρου­λά­κης

 Είναι ικα­νό­τα­τος στα οργα­νω­τι­κά και μόνον. Ξέρει να χτί­ζει και να ελέγ­χει  τον κομ­μα­τι­κό μηχα­νι­σμό. Αξιο­ποί­η­σε τη θητεία τους γραμ­μα­τέ­ας του κόμ­μα­τος ακολου­θώ­ντας το δόγ­μα του δημο­κρα­τι­κού συγκε­ντρω­τι­σμού την Στα­λι­νι­κού τύπου του περί­κλει­στου κόμ­μα­τος που βασί­ζε­ται στην κομ­μα­τι­κή γρα­φειο­κρα­τία ειδι­κό πελα­τεια­κό σύστη­μα. Έχει περι­χα­ρα­κώ­σει το κόμ­μα και είναι αρνη­τι­κός της συνερ­γα­σία με δυνά­μεις που προ­έρ­χο­νται ΣΥΡΙΖΑ και για αυτό το λόγο δεν μπο­ρεί ενσω­μα­τώ­σει  φυγό­κε­ντρες δυνά­μεις που προ­έρ­χο­νται από το χώρο αυτό. Στην ουσία αυτό που εκφρά­ζει είναι ένα ΚΚΕ του κέντρου. Ελέγ­χο­ντας έτσι τον κομ­μα­τι­κό μηχα­νι­σμό μπο­ρεί ξανά να επικρατήσει.

 Άννα Διαμαντοπούλου 

Πολι­τι­κοι­δε­ο­λο­γι­κά εκφρά­ζει ένα πρό­τυ­πο  εκσυγ­χρο­νι­σμού της περιό­δου Σημί­τη. Μια επι­λο­γή που υπο­στη­ρί­ζου στε­λέ­χη  που  σε μεγά­λο βαθ­μό σήμε­ρα του βρί­σκο­νται σήμε­ρα στη νέα δημο­κρα­τία του Μητσο­τά­κη. Εκφρά­ζει δηλα­δή τον  ανα­γκαίο τεχνο­λο­γι­κό εκσυγ­χρο­νι­σμό,  τον ψηφια­κό  μετα­σχη­μα­τι­σμό της διοί­κη­σης και της οικο­νο­μί­ας κάτι που όμως το κάνει μία χαρά ο Πιερ­ρα­κά­κης ο οποί­ος και αυτός θα μπο­ρού­σε να θεω­ρη­θεί  εκσυγ­χρο­νι­στής στη Νέα δημο­κρα­τία. Δεν χρειά­ζε­ται να είναι κανείς σοσιαλ­δη­μο­κρά­της και στο ΠΑΣΟΚ για να έχει αυτή  τη  στά­ση και θέση.  Κατά τ΄αλλα η Δια­μα­ντο­πού­λου είναι αντί­θε­τη σε κάθε συνερ­γα­σία με στε­λέ­χη δυνά­μεις  που προ­έρ­χο­νται από το ΣΥΡΙΖΑ.  Πολ­λοί βλέ­πουν ότι αν εκλε­γεί στην ηγε­σία του ΠΑΣΟΚ  στο τέλος θα συνερ­γα­στεί σε Κυβερ­νή­σεις με τη νέα Δημοκρατία.

 Παύ­λος Γερουλάνος

Είναι ένας φιλε­λεύ­θε­ρος του κέντρου. Τον έφε­ρε στην πολι­τι­κή κάπως αργά ο Γιώρ­γος ο Παπαν­δρέ­ου τον έκα­νε  υπουρ­γό και απέ­κτη­σε το προ­σω­νύ­μιο του κηπου­ρού. Δεν  ακο­λού­θη­σε όμως  όταν έπε­σε από την προ­ε­δρία του ΠΑΣΟΚ και στις προη­γού­με­νες εσω­κομ­μα­τι­κές εκλο­γές  έθε­σε υπο­ψη­φιό­τη­τα για πρό­ε­δρος απέ­να­ντί του. Τα τελευ­ταία χρό­νια εκφρά­ζει έναν κομ­μα­τι­κό πατριω­τι­σμό που δεν συνά­δει  με την πορεία του.  Μιλά­ει για σχέ­διο ανα­γέν­νη­σης του ΠΑΣΟΚ αλλά από ότι φαί­νε­ται το αντι­λαμ­βά­νε­ται ως management μεγά­λης ιδιω­τι­κής εται­ρεί­ας που έχει σχε­τι­κή εμπει­ρία και όχι πολι­τι­κή στρα­τη­γι­κή , ιδε­ο­λο­γι­κή συγκρό­τη­ση και δια­δι­κα­σία. Ο Παύ­λος του Γερου­λά­νος ισχυ­ρί­ζε­ται πως έχει όρα­μα , αλλά το ορα­μά του πρα­κτι­κά περιο­ρί­ζε­ται  προς το παρόν  στον ίδιο τον προ­ε­δρι­κό θώκο σε μια λογι­κή εξου­σία για την εξουσία.

Μιχά­λης Κατρίνης

Είναι  ο κοι­νο­βου­λευ­τι­κός εκπρό­σω­πος του ΠΑΣΟΚ   που υπη­ρέ­τη­σε τη γραμ­μή   Ανδρου­λά­κη τελευ­ταία δυό­μι­ση χρό­νια στη   πρώ­τη θέση  . Τώρα τον καταγ­γέλ­λει ότι  έκα­νε ένα  συγκε­ντρω­τι­κό κλει­στο­φο­βι­κό κόμ­μα το οποίο  δεν μπο­ρεί περαι­τέ­ρω να ανα­πτυ­χθεί. Πολι­τι­κοι­δε­ο­λο­γι­κά όμως δεν δια­φο­ρο­ποιεί­ται από τον Ν. Ανδρου­λά­κη και δεν έχει να επι­δεί­ξει κάτι άλλο σε θεω­ρη­τι­κό και ιδε­ο­λο­γι­κό επί­πε­δο που να δικαιο­λο­γεί τις αξιώ­σεις αρχηγού.

 Νάντια Γιαν­να­κο­πού­λου

Άσκη­σε πράγ­μα­τι την πιο σφο­δρή κρι­τι­κή στην ηγε­σία Ανδρου­λά­κη και του απέ­δω­σε την ευθύ­νη το απο­γοη­τευ­τι­κό απο­τέ­λε­σμα των Ευρω­ε­κλο­γών. Ήταν η πρώ­τη που ζήτη­σε εσω­κομ­μα­τι­κές εκλο­γές.  Η κρι­τι­κή της όμως περιο­ρί­ζε­ται σε θέμα­τα εσω­κομ­μα­τι­κής δημο­κρα­τί­ας  και προ­σω­πι­κών ικα­νο­τή­των ενώ είναι αντί­θε­τη σε κάθε συνερ­γα­σί­ας έτε­ρο κομ­μά­τι της κεντρο­α­ρι­στε­ράς που είναι ο ΣΥΡΙΖΑ.

Κοι­νό γνώ­ρι­σμα και τον πέντε υπο­ψη­φί­ων  προ­έ­δρων του ΠΑΣΟΚ   είναι  κεντρώα κατεύ­θυν­ση  στην πολι­τι­κή που έχουν. Φαντα­σιώ­νουν βέβαια  το μεγά­λο και κυβερ­νη­τι­κό ΠΑΣΟΚ  και τη θεα­μα­τι­κή ανο­δι­κή του πορεία τη δεκα­ε­τία του 70 αυτό που πρε­σβεύ­ουν πολι­τι­κά μοιά­ζει περισ­σό­τε­ρο με την τότε φθί­νου­σα ένω­ση Κέντρου εκεί­νης της περιό­δου. Θεω­ρούν ότι η διά­λυ­ση του ΣΥΡΙΖΑ με κάποιον αυτο­μα­τι­σμό  θα τρο­φο­δο­τή­σει την άνο­δο του ΠΑΣΟΚ.  Αλλα μέχρι τώρα  δεν έχου­με δει  αυτό να συμ­βαί­νει . Το  ΠΑΣΟΚ δεν απορ­ρο­φά ούτε το 10% που φεύ­γουν από το ΣΥΡΙΖΑ. Προ­τι­μούν αν δημιουρ­γούν νέα μικρά κόμ­μα­τα   χωρίς να προ­σχω­ρούν στο ΠΑΣΟΚ.  αντι­θέ­τως η περί­πτω­ση του Χάρη Δού­κα που πίστε­ψε και εφήρ­μο­σε σε μια ειλι­κρι­νή συνερ­γα­σία με τον ευρύ­τε­ρο χώρο της Κεντρο­α­ρι­στε­ράς απέ­δω­σε καρ­πούς στο δήμο Αθη­ναί­ων Και το μοντέ­λο αυτό συνερ­γα­σί­ας θα μπο­ρού­σε να εφαρ­μο­στεί  για μια κυβέρ­νη­ση της  ενω­μέ­νης  κεντρο­α­ρι­στε­ράς. Ένα πρό­τυ­πο που εφαρ­μό­ζε­ται ήδη  με επι­τυ­χία στην Ισπα­νία και την Πορ­το­γα­λία. Οι άλλοι 5 διεκ­δι­κη­τές μετα­ξύ των οποί­ων προ­βάλ­λουν με αξιώ­σεις ο Ανδρου­λά­κης και η Δια­μα­ντο­πού­λου, έχουν ως ανο­μο­λό­γη­το προ­τυ­πό τους τον Σοσιαλ­δη­μο­κρά­τη Σόλτς  της Γερ­μα­νί­ας και το κεντρώο Μακρόν. Μια συντα­γή δηλα­δή της ευρω­παϊ­κής παρακ­μής και ιδε­ο­λο­γι­κής αποσύνθεσης.

Έχο­ντας μπρο­στά μας αυτή την εικό­να της Ευρω­παϊ­κής Σοσιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας  γρά­φα­με πριν ένα χρό­νο: Το “ΑΝΤΙΣΥΡΙΖΑ μέτω­πο” που κυριάρ­χη­σε στο ΠΑΣΟΚ λει­τούρ­γη­σε περισ­σό­τε­ρο υπέρ της Νέας Δημο­κρα­τί­ας και πολύ λιγό­τε­ρο προς όφε­λος του ΠΑΣΟΚ. Από τις 14 ποσο­στιαί­ες μονά­δες που έχα­σε ο ΣΥΡΙΖΑ στις τελευ­ταί­ες εκλο­γές μόνο μία μονά­δα πήγε προς το ΠΑΣΟΚ, 8 μονά­δες προς τη Νέα Δημο­κρα­τία και το υπό­λοι­πο στα μικρό­τε­ρα κόμ­μα­τα. Προ­φα­νώς, οι ψηφο­φό­ροι δεν λει­τούρ­γη­σαν με τις ενθυ­μή­σεις της δεκα­ε­τί­ας του 80 του ένδο­ξου παρελ­θό­ντος του ΠΑΣΟΚ. Αλλά, με τις εκτι­μή­σεις του πρό­σφα­του παρελ­θό­ντος, της τελευ­ταί­ας δεκα­ε­τί­ας που το ΠΑΣΟΚ έχει μετα­σχη­μα­τι­στεί σε ένα κατά πλειο­ψη­φία κεντρώο κόμ­μα. Το ΠΑΣΟΚ δεν έχει να προ­τεί­νει μια κεντρο­α­ρι­στε­ρή πρό­τα­ση εξου­σί­ας, ένα εναλ­λα­κτι­κό παρα­γω­γι­κό και οικο­νο­μι­κό μοντέ­λο. Δεν έχει να προ­τεί­νει ένα μοντέ­λο πλή­ρους απα­σχό­λη­σης ούτε μέσω της αγο­ράς ούτε με Κρα­τι­κό παρεμ­βα­τι­σμό. Τα επι­δό­μα­τα ούτως ή άλλως δεν μπο­ρούν να καλύ­ψουν το ένα τρί­το του ενερ­γού πλη­θυ­σμό πού δεν βρί­σκει ικα­νο­ποι­η­τι­κή εργα­σία. ΤΟ ΠΑΣΟΚ έχει χάσει την σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κή ιδε­ο­λο­γι­κή του ταυ­τό­τη­τα και δεν μπο­ρεί να την ανα­κτή­σει παρά μόνο λαϊ­κό μέτω­πο της κεντρο­α­ρι­στε­ράς κυκλο­φο­ρεί­ται στη Γαλ­λία. Οι εξε­λί­ξεις ακο­λου­θή­σαν  και ιδιαί­τε­ρα μετά τις ευρω­ε­κλο­γές δικαιώ­νουν για τέτοια προσέγγιση.

Βασίλης Τακτικός

Είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Παράλληλα, είναι συντονιστής του Πανελλήνιου Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Οικονομίας και εργάζεται ως εμπειρογνώμων σύμβουλος σε σχετικά προγράμματα Τοπικής Ανάπτυξης. Αναφορικά με την Τοπική Αυτοδιοίκηση προωθεί το μοντέλο των «Κοινωνικών Αναπτυξιακών Συμπράξεων» σε συνεργασία με τις Οργανώσεις Κοινωνίας Πολιτών με έμφαση στους τομείς της κοινωνικά υποστηριζόμενης Γεωργίας και κοινωνικών αγροκτημάτων – την αυτονομημένη ενέργεια, τους κοινωνικούς συνεταιρισμούς υγείας, τον βιοτουρισμό – αγροτουρισμό, την πράσινη ανάπτυξη και το περιβάλλον. Διευθύνει την επιστημονική ομάδα Μελετών για την Κοινωνική Οικονομία. Έχει γράψει τα βιβλία: «Θεσμοί και εφαρμογές Κοινωνικής Οικονομίας», «Κοινωνική Οικονομία και Αυτοδιαχείριση. Τοπικές αναπτυξιακές συμπράξεις».