Γιατί δεν πείθει η σύγχρονη «σοσιαλδημοκρατία»

Του Βασί­λη Τακτικού

Η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία δεν πεί­θει σήμε­ρα για­τί απο­κα­λύ­φθη­καν οι μεγά­λες αυτα­πά­τες που καλ­λιερ­γού­σε. Πρώ­τον: Ενώ ξεκί­νη­σε από την κοι­νω­νι­κή βάση «πού­λη­σε» τις αξί­ες της και την ψυχή της στο αξί­ω­μα «εξου­σία για την εξουσία».

Δεύ­τε­ρον: είχε την αυτα­πά­τη του Κολόμ­βου που ανα­κά­λυ­ψε την Αμε­ρι­κή και νόμι­σε ότι βρι­σκό­ταν στις δυτι­κές Ινδί­ες. Υπη­ρέ­τη­σε ένα κρά­μα κρα­τι­κού Καπι­τα­λι­σμού και Καπι­τα­λι­σμού της αγο­ράς και νόμι­ζε ότι έκα­νε σοσια­λι­στι­κό μετασχηματισμό.

Τρί­τον: Δια­κή­ρυσ­σε πάντα ότι θα μειώ­σει τις μεγά­λες κοι­νω­νι­κές ανι­σό­τη­τες φορο­λο­γώ­ντας τους πλού­σιους, χωρίς όμως να τους αφαι­ρεί την οικο­νο­μι­κή εξου­σία. Συνε­πώς απέ­τυ­χε και σ΄αυτό το επίπεδο.

Θα πουν πολ­λοί ότι αντί­θε­τα ο ρεα­λι­σμός στην πολι­τι­κή για κατα­κτή­σει ένα κόμ­μα  την εξου­σία είναι προ­σαρ­μό­ζε­ται σύμ­φω­να με το ρεύ­μα. Βρα­χυ­πρό­θε­σμα ίσως συμ­φέ­ρει να θολώ­νεις τα νερά. Μακρο­πρό­θε­σμα όμως αυτό κοστί­ζει στην ιδε­ο­λο­γι­κή αξιο­πι­στία  και κατα­λή­γει ανυ­πο­λη­ψία. Κι αυτό το τίμη­μα πλη­ρώ­νει σήμε­ρα ο χώρος.

Σε μια επο­χή που παρεμ­βα­τι­κό Κρά­τος επα­νέρ­χε­ται με γεν­ναία προ­γράμ­μα­τα στή­ρι­ξης της οικο­νο­μί­ας στην Ε.Ε και Αμε­ρι­κή, η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία που πρώ­τη εφάρ­μο­σε το κεν­συα­νι­σμό και το κρά­τος πρό­νοιας, κατά την ένδο­ξη τρια­ντα­κο­ε­τία μετά τον πόλε­μο συρ­ρι­κνώ­νε­ται. Και δεν συμ­βαί­νει μόνο στην Ελλά­δα και άλλες περι­φε­ρεια­κές χώρες της Ε.Ε, αλλά στον κεντρι­κό πυρή­να της Ευρώ­πης Γερ­μα­νία, Γαλ­λία και Αγγλία που έχουν την μεγα­λύ­τε­ρη σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κή παρά­δο­ση. Η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία  από πρώ­τη πολι­τι­κή δύνα­μη έχει πέσει στην Τρί­τη θέση καθώς, τόσο στη Γερ­μα­νία, όσο και στη  Γαλ­λία, οι Πρά­σι­νοι έχουν περά­σει στη δεύ­τε­ρη θέση. Ως εκ τού­του είναι αμφί­βο­λο αν μπο­ρεί να συγκε­ντρώ­σει δυνά­μεις να συγκυ­βερ­νή­σει με τους Πρά­σι­νους. Αυτό είναι και το κεντρι­κό ζήτη­μα που απα­σχο­λεί ολό­κλη­ρη την κεντρο­α­ρι­στε­ρά στην Ευρώ­πη αλλά και τη νέα Αρι­στε­ρά που ανα­ζη­τεί «προ­ο­δευ­τι­κές» συμ­μα­χί­ες με προ­ο­πτι­κή δια­κυ­βέρ­νη­σης. To  ίδιο ζήτη­μα απα­σχο­λεί το  ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλά­δα. Είναι προ­φα­νές λοι­πόν ότι αν συνε­χί­σει να συρ­ρι­κνώ­νε­ται εκλο­γι­κά τότε, από την άλλη πλευ­ρά η κεντρο­δε­ξιά δεν πρό­κει­ται  να απει­λη­θεί να χάσει την εξου­σία στο άμε­σο μέλλον.

Για το ΚΙΝΑΛ στο οποίο  στε­γά­ζο­νται ορι­σμέ­νοι σοσιαλ­δη­μο­κρά­τες μαζί με περισ­σό­τε­ρους ενα­πο­μεί­να­ντες κεντρώ­ους, αυτή η συζή­τη­ση είναι ένα υπαρ­ξια­κό θέμα του χώρου. Μια ανα­ζή­τη­ση προ­κει­μέ­νου να αυτο­προσ­διο­ρι­στεί στη νέα συγκυ­ρία καθώς χρειά­ζε­ται επει­γό­ντως ένα ιδε­ο­λο­γι­κό αφή­γη­μα για να δια­φο­ρο­ποι­η­θεί σε σχέ­ση με τη κεντρο­δε­ξιά του Μητσο­τά­κη, που εφαρ­μό­ζει λόγω συγκυ­ρί­ας της υγειο­νο­μι­κής κρί­σης  και διε­θνούς κλί­μα­τος, νεο­κεν­συα­νές πολι­τι­κές με αυξη­μέ­νες κρα­τι­κές δαπάνες.

Προς επίρ­ρω­ση των παρα­πά­νω εκτί­μη­σης είναι ότι, δημο­σκο­πι­κά το 85% των ψηφο­φό­ρων του ΚΙΝΑΛ απο­δέ­χε­ται τις σημε­ρι­νές κυβερ­νη­τι­κές επι­λο­γές της Κυβέρ­νη­σης Μητσο­τά­κη κι αυτό δημιουρ­γεί αμη­χα­νία στην ηγε­σία του ΚΙΝΑΛ. Πολύ μικρό­τε­ρο είναι το ποσο­στό που προ­κρί­νει μια συμ­μα­χία με τον ΣΥΡΙΖΑ. Επο­μέ­νως είναι δύσκο­λη η θέση απέ­να­ντι στην κετρο­δε­ξιά  όταν αυτή  σε δια­χει­ρι­στι­κό επί­πε­δο  υιο­θε­τεί συντα­γές νεο­κεν­συα­νι­σμού που ήδη εφαρ­μό­ζε­ται από πολ­λές κεντρο­δε­ξιές κυβερ­νή­σεις στην Ευρώ­πη. Όσο  λοι­πόν το ΚΙΝΑΛ αυτό που κάνει είναι πλειο­δο­τεί σ΄αυτές τις συντα­γές δεν φαί­νε­ται στην κοι­νω­νία η ιδε­ο­λο­γι­κή διαφορά.

Βέβαια, η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία γενι­κώς παρου­σιά­ζει ως μόνι­μη δια­φο­ρο­ποί­η­ση  την πρό­θε­ση όταν έλθει στην εξου­σία  ότι θα τρο­φο­δο­τή­σει το κοι­νω­νι­κό κρά­τος, με αύξη­ση της φορο­λο­γί­ας στους πλού­σιους, κάτι που στο πρό­σφα­το παρελ­θόν δοκί­μα­σε και δεν μπό­ρε­σε να πετύ­χει. Αντί­θε­τα, το μεγά­λο κεφά­λαιο παρέ­μει­νε σχε­δόν αφο­ρο­λό­γη­το καθώς και οι κεντρο­α­ρι­στε­ρές Κυβερ­νή­σεις  υπέ­κυ­ψαν στο δόγ­μα της «συναί­νε­σης της Ουά­σιγ­κτον» και αυτό έχει κατα­γρα­φεί στην ιστο­ρία και σήμε­ρα την ακολουθεί.

Ας μη ξεχνά­με ότι ο δόγ­μα της «συναί­νε­σης της Ουά­σιγ­κτον»  συνυ­πέ­γρα­ψε η κεντρο­α­ρι­στε­ρά, Ο Μπίλ Κλί­ντον, ο Τονυ Μπλέρ, και Σρέ­ντερ και τα εφάρ­μο­σαν παντού καθώς και ο Σημί­της στην Ελλά­δα ως εκσυγ­χρο­νι­στι­κή πολι­τι­κή. Στην ουσία πρό­κει­ται για μια παρά­δο­ση της σοσιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας τα τελευ­ταία 40 χρό­νια στον φοντα­με­ντα­λι­σμό της αγο­ράς. Μια παρά­δο­ση που συγκρού­ε­ται με την απώ­τε­ρη παρά­δο­ση της σοσιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας. Η κύρια έμφα­ση της «συναί­νε­σης της Ουά­σιγ­κτον»  ήταν στη σημα­σία της μακρο­οι­κο­νο­μι­κής στα­θε­ρό­τη­τας, και προ­στα­σί­ας του Κεφα­λαί­ου από τον πλη­θω­ρι­σμό ταυ­τό­χρο­να με τον περιο­ρι­σμό του κρά­τους να παρεμ­βαί­νει ευνοϊ­κά υπερ των δυνά­με­ων της εργασίας.

Πρό­κει­ται, για  την πεμ­πτου­σία των συστά­σε­ων που ορί­στη­καν από το Διε­θνές Νομι­σμα­τι­κό Ταμείο, την Παγκό­σμια Τρά­πε­ζα, το Υπουρ­γείο Οικο­νο­μι­κών των ΗΠΑ και άλλους φορείς δανει­σμού. Στό­χος βέβαια ήταν η απε­λευ­θέ­ρω­ση των άμε­σων ξένων επεν­δύ­σε­ων. Ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση κρα­τι­κών υπο­δο­μών και δημό­σιων αγα­θών. Η απε­λευ­θέ­ρω­ση του εμπο­ρί­ου. Η δια­σφά­λι­ση των δικαιω­μά­των πνευ­μα­τι­κής  ιδιοκτησίας.

Έχο­ντας, υπο­κύ­ψει η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία δεν έχει μόνο  μια παρά­δο­ση Κεν­συα­νι­σμού αλλά και μια πρό­σφα­τη παρά­δο­ση πλή­ρους παρά­δο­σης στο νεο­φι­λευ­θε­ρι­σμό που δεν μπο­ρεί εύκο­λα πλέ­ον να απο­τι­νά­ξει εκφρά­ζο­ντας απλώς κοι­νω­νι­κή ευαι­σθη­σία για το κοι­νω­νι­κό κρά­τος. Τα στε­λέ­χη της επί­σης δεν εκπαι­δεύ­ο­νται μέσα από τους κοι­νω­νι­κούς αγώ­νες αλλά μέσα από διοι­κη­τι­κές θέσεις τρα­πε­ζών, μεγά­λων εται­ρειών και διε­θνείς οργα­νι­σμούς και πανε­πι­στή­μια που ελέγ­χο­νται ακό­μη από την οικο­νο­μι­κή ολι­γαρ­χία της αγοράς.

Τέλος το παι­γνί­δι της πολι­τι­κής επι­κοι­νω­νί­ας δεν γίνε­ται μέσα από ένα «κόμ­μα θεσμό» της πολι­τι­κής  που ήταν παλιά η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία αλλά παί­ζε­ται μέσα από τα συστη­μι­κά μέσα μαζι­κής επι­κοι­νω­νί­ας της αγο­ράς που ελέγ­χο­νται από ιδιω­τι­κές εται­ρεί­ες και συμ­φέ­ρο­ντα. Να λοι­πόν ο πρώ­τος βασι­κός λόγος που δεν πεί­θει σήμε­ρα η Σοσιαλδημοκρατία.

Ο δεύ­τε­ρος λόγος είναι ότι έχει καταρ­ρεύ­σει ο μύθος του κρα­τι­κού καπι­τα­λι­σμού πρώ­τα βέβαια μέσα από τη την πτώ­ση του υπαρ­κτού σοσια­λι­σμού και μετά από την ιδε­ο­λο­γι­κή παρά­δο­ση της σοσιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας στο νεοφιλελευθερισμό.

Η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία  είχε την αυτα­πά­τη του Κολόμ­βου, που ανα­κά­λυ­ψε την Αμε­ρι­κή και νόμι­σε ότι βρι­σκό­ταν στις δυτι­κές Ινδί­ες. Υπη­ρέ­τη­σε ένα κρά­μα κρα­τι­κού Καπι­τα­λι­σμού και Καπι­τα­λι­σμού της αγο­ράς και νόμι­ζε ότι έκα­νε σοσιαλισμό.

Σήμε­ρα η αυτα­πά­τη αυτή έχει ξεπε­ρα­στεί από τις συνέ­πειες της οικο­νο­μι­κής Παγκο­σμιο­ποί­η­σης, την αδυ­να­μία εθνι­κού  κρα­τι­κού παρεμ­βα­τι­σμού  αλλά και το παρά­δειγ­μα της Κίνας που είναι μια άλλη μορ­φή κρα­τι­κού καπιταλισμού.

Η απε­λευ­θέ­ρω­ση του παγκό­σμιου εμπο­ρί­ου, η κατάρ­γη­ση των δασμών στις εισα­γω­γές και νομι­σμα­τι­κή ενο­ποί­η­ση της Ε.Ε έχει σφρα­γί­σει το τέλος του εθνι­κού παρεμβατισμού.

Αυτοί που στην Ελλά­δα λένε ακό­μη να γυρί­σου­με στο ένδο­ξο παρελ­θόν του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπαν­δρέ­ου, δεν έχουν  αντι­λη­φθεί ότι αυτή προ­ο­δευ­τι­κή πολι­τι­κή για την επο­χή του ΠΑΣΟΚ δεν ήταν κάτι παρα­πά­νω από εκδη­μο­κρα­τι­σμός και οικο­νο­μι­κός κεν­συα­νι­σμός που σήμε­ρα έχει ξεπεραστεί.

Ο τρί­τος λόγος που η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία δεν πεί­θει είναι ότι, ενώ  δια­κη­ρύσ­σει πάντα ότι θα μειώ­σει τις μεγά­λες κοι­νω­νι­κές ανι­σό­τη­τες φορο­λο­γώ­ντας τους πλού­σιους, η διε­θνής πραγ­μα­τι­κό­τη­τα την δια­ψεύ­δει καθώς οι ανι­σό­τη­τες σήμε­ρα διο­γκώ­νο­νται όλο και πιο πολύ.

Ο κεν­συα­νι­σμός ως αντί­πα­λο δέος μπο­ρεί σήμε­ρα να εφαρ­μο­στεί  μόνο  για βρα­χύ διά­στη­μα ,  σε ευρύ­τε­ρες ενώ­σεις κρα­τών όπως είναι η Ε.Ε. όπως εφαρ­μό­ζε­ται τώρα λόγω  παν­δη­μί­ας. Η επι­θυ­μία για παγκό­σμια  πολι­τι­κή φορο­λο­γί­ας του μεγά­λου  Κεφα­λαί­ου όπως προ­τεί­νε­ται στο σπου­δαίο βιβλίο του  Τομας Πικετ­τί το «Κεφά­λαιο τον 21^ο αιώ­να» και από πολ­λούς σύγ­χρο­νες σοσιαλ­δη­μο­κρά­τες δεν μετα­φρά­ζε­ται σε πολι­τι­κά αποτελέσματα.

Ο περιο­ρι­σμός των φορο­λο­γι­κών παρα­δεί­σων όπως απο­φα­σί­στη­κε πρό­σφα­τα από τους G7 και επι­κυ­ρώ­θη­κε από τους G20  δεν μπο­ρεί να φέρει σημα­ντι­κά απο­τε­λέ­σμα­τα. Τα 100 δις που θα εξα­σφα­λι­στούν από αυτή την ενέρ­γεια σε όλο τον κόσμο, είναι μια ασή­μα­ντη ποσό­τη­τα για το παγκό­σμιο πρό­βλη­μα του δημό­σιου χρέους.

Το μεγά­λο κεφά­λαιο παρα­μέ­νει ασύλ­λη­πτο φορο­λο­γι­κά όχι μόνο από τους φορο­λο­γι­κούς παρα­δεί­σους αλλά από την ικα­νό­τη­τά του να δια­φεύ­γει της φορο­λο­γί­ας, επεν­δύ­ο­ντας τα κέρ­δη σε άλλες αξί­ες όπως είναι η γη και τα ακί­νη­τα καλή ώρα όπως η επέν­δυ­ση στο Ελλη­νι­κό και κάθε είδους καζί­να, στην οικο­νο­μία Cazino. Αυτά στη συνέ­χεια μπο­ρεί να τα κάνει μετο­χές που διευ­κο­λύ­νουν τις αγο­ρο­πω­λη­σί­ες με ελά­χι­στους φόρους.

Σε αυτά τα ζητή­μα­τα ιδε­ο­λο­γι­κής κατεύ­θυν­σης που θα μπο­ρού­σε να δια­φο­ρο­ποι­η­θεί η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία από την κεντρο­δε­ξιά δεν δια­φο­ρο­ποιεί­ται. Ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ασφα­λώς δια­φο­ρο­ποιεί­ται έχουν μεί­νει στη λογι­κή ότι θα φορο­λο­γή­σου­με τους πλού­σιους που πολ­λές φορές παρου­σιά­ζο­νται όπως ο Τράμπ χωρίς κέρδη.

Ποιο μπο­ρεί να είναι το μέλ­λον της σοσιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας ύστε­ρα από αυτές τις επι­ση­μάν­σεις. Υπάρ­χει ελπί­δα για το μέλλον;

Κατά την απο­ψή μας υπάρ­χει εάν η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία ξεφύ­γει από τον ενα­γκα­λι­σμό του κρά­τους και της αγο­ράς και γυρί­σει πίσω από  εκεί που ξεκί­νη­σε πριν ενά­μι­σι αιώ­να, στην κοι­νω­νία και τις νέες συλ­λο­γι­κό­τη­τες που δια­μορ­φώ­νο­νται. Αν απο­κτή­σει πολι­τι­κή για την κοι­νω­νι­κή οικο­νο­μία και το συνερ­γα­τι­σμό που είναι το πρό­ταγ­μα του 21^ου αιώ­να. Αν δια­μορ­φώ­σει νέο ιστο­ρι­κό κοι­νω­νι­κό υπο­κεί­με­νο πέρα από το παλιό δια­χω­ρι­σμό εργο­δό­τες και συν­δι­κά­τα. Ένα υπο­κεί­με­νο που θα εκφρά­ζει τη συμ­με­το­χι­κή δημο­κρα­τία και την συμ­με­το­χι­κή οικονομία.

Για αυτό όμως το πρό­ταγ­μα θα μιλή­σου­με στο επό­με­νο άρθρο.

- Δια­φή­μι­ση -

- Δια­φή­μι­ση -

- Δια­φή­μι­ση -