Το Νεστόριο βρίσκεται σε απόσταση 25 χλμ. νοτιοδυτικά από την Καστοριά. Χωρίζεται σε Άνω Νεστόριο και Κάτω Νεστόριο. Το Κάτω Νεστόριο φτάνει μέχρι τον ποταμό Αλιάκμονα. Βρίσκεται σε μια πλαγιά του Γράμμου, σε υψόμετρο 890 μέτρα κι έχει πληθυσμό 964 κατοίκους (απογραφή 2011). Έχει ειρηνοδικείο, επιθεώρηση δημοτικής εκπαίδευσης και εφορία. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία.
Είναι έδρα του δήμου Νεστορίου, που περιλαμβάνει τις δημοτικές ενότητες Ακριτών, Αρρένων, Γράμου και Νεστορίου. Κατά την απογραφή του 2011, ο πληθυσμός του δήμου Νεστορίου ήταν 2.646 κάτοικοι.
Πλάι στο Κάτω Νεστόριο βρέθηκαν λείψανα αρχαίου οικισμού, που ήταν χτισμένος στη νότια πλαγιά του λόφου “Κάστρο”. Ανατολικά του Νεστορίου και του στρατιωτικού νεκροταφείου, σε υψόμετρο 1.017 μέτρα βρίσκεται μια φυσική ακρόπολη που για αιώνες αποτέλεσε αμυντικό οχυρό στις επιδρομές εναντίον της περιοχής και ονομάζεται “Κάστρο” ή “Καϊλάς”. Διαθέτει πανοραμική θέα και στο εξωκλήσι της Αγίας Τριάδας που υπάρχει κάθε χρόνο του Αγίου Πνεύματος.γίνεται μεγάλο πανηγύρι, με χορούς και τραγούδια.
Υπάρχουν ως αξιοθέατα η εκκλησία των Ταξιαρχών η οποία είναι τρίκλιτη βασιλική κτισμένη το 1858 και διακοσμημένη με αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο και η Κοίμηση της Θεοτόκου, η παλαιότερη εκκλησία του οικισμού, του 1816 με χαρακτηριστικό πολυγωνικό πέτρινο καμπαναριό, παλιές εικόνες εκκλησιαστικά βιβλία του 18ου και 19ου αιώνα. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν ο πέτρινος νερόμυλος του 19ου αιώνα με τις μυλόπετρες στις δυο νεροτριβές και το μοναστήρι της Παναγίας της Τσούκας στην γειτονική Αγία Άννα που από το 1961 έχει κηρυχθεί ιστορικό και διατηρητέο μνημείο.
Η ιστορία του χωριού αρχίζει από τα πολύ αρχαία χρόνια συγκεκριμένα τον 8ο αιώνα π.Χ. με τριπλάσια έκταση από το σημερινό χωριό. Οι κάτοικοι της περιοχής αυτής η οποία λεγόταν “Βάττυν”, ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία αλλά ήταν μαζί με τους Ορεστιείς οι μεγαλύτεροι εχθροί του Φιλίππου. Η έκταση της αρχαίας πόλης ήταν τεράστια δηλαδή σαν να ήταν στη σημερινή εποχή 3 χωριά ενωμένα “Νεστόριο,Καλοχώρι και Πτελέα”. Η διάλεκτος που οι παλιοί Νεστορίτες μιλούσαν υπήρξε από τον 8ο αιώνα μ.Χ. ύστερα από επιδρομή Βούλγαρων και Σλάβων. Το χωριό επηρρεάστηκε από αυτούς και άλλαξε το όνομά του στην σλάβικη λέξη Νέστραμ η οποία σημαίνει δίχως ντροπή. Τον 17ο αιώνα οι Νεστορίτες ενώθηκαν ‑επειδή ήταν διάσπαρτοι σε πολλές περιοχές- λόγω των Τούρκων που κατέστρεψαν τα χωριά (Μοσχόπολη και Λιανότοπο) τα οποία επαναστάτησαν εναντίον τους. Κατά την ένωσή τους οι κάτοικοι φώναζαν νέμστρα που σημαίνει δίχως φόβο. Οι Νεστορίτες συνέχεια επαναστατούσαν και συμμετείχαν σε όλους τους Μακεδονικούς Αγώνες. Ο πληθυσμός κατά την Τουρκοκρατία υπερέβαινε τους 5200+ κατοίκους. Το Νεστόριο άλλαξε όνομα στο σημερινό όταν η Μακεδονία έγινε ελληνική μετά τους βαλκανικούς πολέμους.
Βρείτε μας και στη σελίδα μας στο Facebook: