Τήνος: Το όνομα κι οι μύθοι της

Πως πήρε το όνομά της

Η Τήνος έλα­βε την ονο­μα­σία της από το βασι­λιά Τήνο, γιο του Κού­κο­νο ή Κύκνο, του πρώ­του οικι­στή του νησιού και αρχη­γό μιας ομά­δας Λελέ­γων από τη Μικρά Ασία, που κατοί­κη­σε εδώ κατά τα προϊ­στο­ρι­κά χρό­νια. Σχε­τι­κά προ­σω­νύ­μια που ανα­φέ­ρο­νται στο κυριό­τε­ρο χαρα­κτη­ρι­στι­κό του νησιού, το απο­κα­λούν «Υδρούσ­σα», αντί Δρυούσ­σα εξαι­τί­ας της άφθο­νης δεν­δρο­κά­λυ­ψής του, αλλά και «Οφιούσ­σα» ή «Φιδούσ­σα» από το πλή­θος των «φίδων» ή «εφί­δων» ένα είδος κέδρου που ευδο­κι­μού­σε στο νησί (σήμε­ρα το συνα­ντού­με µόνο στην περιο­χή του Πανόρ­μου). Μάλι­στα, την ξεχω­ρι­στή θέση που κατέ­χει αυτό το φυτό-θάμνος στη ζωή των Τηνια­κών, μπο­ρού­µε να τη δια­πι­στώ­σου­µε από την ευρεία χρή­ση του σε οικο­δο­μή­μα­τα, όπως σπί­τια και στά­βλους, αφού είναι γερό και ανθε­κτι­κό σε υγρα­σία και σκώ­ρο. Στην αρχαιό­τη­τα η Τήνος ανα­φέ­ρε­ται, επί­σης, από τον Αρι­στο­φά­νη ως «Σκορ­δο­φό­ρος» για τα εκλε­κτά της σκόρ­δα, από τον Καλ­λί­μα­χο ως «Αγα­θούσ­σα» από σύγ­χυ­ση με τη νήσο Τήλο, από τον Αρι­στο­τέ­λη ως «Υδρούσ­σα» και από τον Δημο­σθέ­νη και τον Αισχί­νη ως «Ερούσ­σα» ή Ερει­κούσ­σα. Σήμε­ρα, η Τήνος φέρει και το προ­σω­νύ­μιο «νησί του Αιό­λου» για τους δυνα­τούς βοριά­δες της.

Οι μύθοι

Σύμ­φω­να με ένα μύθο της ελλη­νι­κής μυθο­λο­γί­ας, ο θεός της θάλασ­σας Ποσει­δώ­νας έστει­λε στο νησί αυτό ένα σμή­νος πελαρ­γών προ­κει­μέ­νου να απαλ­λά­ξει τους αρχαί­ους κατοί­κους του από τα πολ­λά φίδια που το είχαν σχε­δόν κατα­κλύ­σει. Επρό­κει­το για συστη­μα­τι­κή εκδί­ω­ξη και εξό­ντω­ση των αρχι­κών κατοί­κων του, πιθα­νό­τα­τα Τυρ­ρη­νών ή Ετρού­σκων, και πάντως εκ μέρους των Ιώνων που από την επο­χή του Πει­σί­στρα­του κατέ­κτη­σαν και την Τήνο. Οι κάτοι­κοι από τον 4ο αιώ­να π.Χ. κ.ε. τιμώ­ντας τον Ποσει­δώ­να και τη μυθι­κή σύζυ­γό του Αμφι­τρί­τη ανή­γει­ραν ναό στην σημε­ρι­νή τοπο­θε­σία «Κιό­νια» τους οποί­ους τιμού­σαν ως προ­στά­τες τους. Η τοπο­θε­σία με το ιερό κατά τους ιστο­ρι­κούς χρό­νους εξε­λί­χθη­κε σε μεγά­λο θρη­σκευ­τι­κό κέντρο όπου οι προ­σκυ­νη­τές της ιερής Δήλου στα­μα­τού­σαν πρώ­τα για κάθαρση.

Ένας άλλος μύθος που συν­δέ­ε­ται με το νησί, είναι αυτός των Βορε­ά­δων, τον οποίο γνω­ρί­ζου­με απο­σπα­σμα­τι­κά από διά­φο­ρες πηγές. Σημα­ντι­κό­τε­ρη πηγή για αυτόν τον μύθο παρα­μέ­νει ο Απολ­λώ­νιος ο Ρόδιος στα σχό­λια που κάνει για την Αργο­ναυ­τι­κή εκστρα­τεία. Σύμ­φω­να με αυτόν τον μύθο οι δύο Βορε­ά­δες, Ζήτης και Καλάις, κατά την επι­στρο­φή τους από την Αργο­ναυ­τι­κή εκστρα­τεία έγι­ναν θύμα­τα του μίσους του Ηρα­κλή για τον πατέ­ρα τους. Ο Ηρα­κλής τους κυνη­γού­σε αμέ­σως μετά την έξο­δο του πλοί­ου της Αργούς από τον Ελλή­σπο­ντο στο Αιγαίο, αλλά οι Βορε­ά­δες ήταν πτε­ρω­τοί και τους έφθα­σε αρκε­τά πιο κάτω στο Αιγαίο, επά­νω από την Τήνο, όπου και τους φόνευ­σε τελι­κά. Σύμ­φω­να με τον ίδιο μύθο, οι Βορε­ά­δες εντα­φιά­στη­καν στο όρος Γύρος, το οποίο ταυ­τί­ζε­ται από πολ­λούς με τον σημε­ρι­νό Τσυ­κνιά. Πάνω στο τάφο κάθε Βορε­ά­δη ο μύθος λέει ότι τοπο­θε­τή­θη­κε ένας ογκό­λι­θος που εσεί­ε­το αέναα, άλλο­τε περισ­σό­τε­ρο και άλλο­τε λιγό­τε­ρο ανά­λο­γα με την πνοή του πατέ­ρα τους Βορέα, του θεού των ανέ­μων. Πρό­κει­ται για καθα­ρό συμ­βο­λι­σμό των δύο βασι­κών ανέ­μων, του Βορ­ρά και του Νότου, που φυσούν αστα­μά­τη­τα και πνέ­ουν ισχυ­ρά στο νησί κάθε χρό­νο, με τέτοια δύνα­μη ώστε σηκώ­νουν ακό­μα και τους λίθους.…

- Δια­φή­μι­ση -

- Δια­φή­μι­ση -

- Δια­φή­μι­ση -